Thời gian qua, Ban Cán sự Đảng TTCP đã quán triệt Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị về “tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Tổng Thanh tra đã ban hành Chỉ thị số 345/CT-TTCP “về việc đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; nâng cao chất lượng thực thi công vụ, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thanh tra kỷ cương, trách nhiệm, cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đánh giá đầy đủ và đúng đắn về vai trò, sức mạnh của nhân dân. Người đánh giá rất cao vai trò, sức mạnh của nhân dân trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Người coi nhân dân là lực lượng vô tận của cách mạng và nguyên nhân thắng lợi của cách mạng là do Đảng ta đã biết tổ chức và phát huy được lực lượng đó. Thắng lợi của cách mạng Việt Nam chính là nhờ ở sức dân. Hồ Chí Minh đã thừa nhận và đánh giá đúng khả năng to lớn của nhân dân mà không có lực lượng nào có thể sánh kịp.
Người khẳng định: “Có dân là có tất cả”, tin ở dân, dựa vào dân, tập hợp và phát huy sức mạnh của toàn dân là nguyên tắc cơ bản trong chiến lược cách mạng của Người. Nguyên tắc quan trọng này bắt nguồn từ các giá trị trong truyền thống dân tộc: “Chở thuyền là dân, làm lật thuyền cũng là dân”, “Dễ mười lần không dân cũng chịu, khó trăm lần dân liệu cũng xong”.
Nhận thức đúng tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vấn đề trên, hơn 3 năm qua, với hình thức đối thoại công khai tại cơ sở, có sự tham gia của lãnh đạo các cơ quan Trung ương và địa phương, nhiều vụ KN phức tạp, tồn đọng, đông người liên quan đến chính sách pháp luật về nhà đất tại phía Nam bước đầu đã được lãnh đạo TTCP phối hợp cùng cơ quan chức năng các tỉnh thành phía Nam thống nhất hướng giải quyết đúng pháp luật, phù hợp thực tiễn. Người dân thêm tin tưởng vào chính sách pháp luật của Nhà nước và vai trò của TTCP.
Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Chiến Bình cùng Cục III trực tiếp xuống cơ sở để xác minh nguồn gốc nhà, đất mà công dân KN. Ảnh: Ngọc Giang
Nhìn nhận một cách thẳng thắn về nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng KN,TC về nhà đất tại phía Nam vẫn diễn biến phức tạp, Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Chiến Bình cho rằng: Chủ trương, chính sách, pháp luật về nhà đất của chúng ta chưa đồng bộ, văn bản hướng dẫn thi hành chưa kịp thời, chưa đầy đủ. Hoàn cảnh lịch sử nhà đất tại các tỉnh thành phức tạp, liên quan đến chính sách pháp luật của nhiều thời kỳ. Thời gian qua, các địa phương phía Nam đã triển khai thực hiện nhiều dự án liên quan đến thu hồi nhà đất, trong lúc quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, định giá đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư, còn nhiều sơ hở, nhất là vấn đề công khai quy hoạch gắn với dân chủ cơ sở… vẫn chưa được làm tốt.
Một số cơ quan chưa quan tâm đúng mức đến công tác tiếp dân, một bộ phận cán bộ, công chức do năng lực trình độ có hạn nên công tác thanh tra, giám sát có nơi có lúc chưa tốt, nhiều hành vi sai phạm về nhà đất chưa phát hiện, xử lý kịp thời, có trường hợp còn sai sót. Do đó, tình hình KN,TC liên quan đến các quyết định hành chính về nhà đất tăng về số lượng, tính chất phức tạp, gay gắt, thái độ khiếu kiện một số công dân thiếu kiềm chế, tình trạng gửi đơn vượt cấp tràn lan, mang tính phổ biến, công dân đi KN tập trung thành đoàn đông người đến các cơ quan Trung ương trong thời gian diễn ra các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước ngày càng phức tạp
Nhận diện được nguyên nhân cũng như nắm vững thông tin từng vụ việc, Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Chiến Bình cho rằng, cần tăng cường đối thoại với công dân ngay tại cơ sở để nghe người dân nói về những bất cập trong quá trình giải quyết của cơ quan chức năng, sau đó giải thích về quy định pháp luật để công dân cùng thực hiện để đồng thuận cùng cơ quan quản lý giải quyết dứt điểm vụ việc. Đây là cách làm phù hợp vì phát huy được vai trò người đứng đầu của các địa phương trong tiếp công dân, giải quyết KN,TC vì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy rằng: “Đồng bào có oan ức mới KN hoặc vì chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủ mà KN”. Nếu cách làm này được nhân rộng và thực chất phát huy hiệu quả sẽ góp phần thực hiện tốt nội dung Thông báo Kết luận số 130-TB/TW ngày 10/1/2008 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 09/CT-TW ngày 6/3/2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chỉ thị 14/CT-TTg ngày 18/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ, Kế hoạch số 1130/KH-TTCP ngày 10/5/2012, Kế hoạch số 2100/KH-TTCP ngày 19/9/2013 của TTCP.
Được tháp tùng cùng nhiều đoàn công tác của TTCP do Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Chiến Bình dẫn đầu đến các địa phương phía Nam, chúng tôi đã chứng kiến nhiều buổi đối thoại, lắng nghe công dân KN có khi gay gắt, có khi tràn đầy tình cảm. Nhưng điều đọng lại sau mỗi chuyến đi là hình ảnh người dân vui mừng khi được gặp, được nghe những lời chia sẻ, giải thích đúng lý hợp tình của Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Chiến Bình, cùng cán bộ Cục III, cũng như lãnh đạo UBND các địa phương. Có nhiều chuyến đi phải khởi hành từ 4 giờ sáng để kịp đến nơi gặp gỡ người dân, rồi lắng nghe và giải thích nên buổi tiếp dân có khi từ sáng đến gần 1 giờ chiều mới xong; có nhiều buổi tiếp dân kéo dài đến 8 giờ tối, nên khi quay về đến trụ sở phía Nam của TTCP thì cũng đã nửa đêm. Những chuyến đi “như con thoi” này đã từng bước lấy lại niềm tin của công dân vì có những người hàng chục năm đi KN vẫn chưa một lần được gặp cán bộ lãnh đạo để trình bày trọn vẹn vụ việc của mình.
Những điểm nóng KN đông người ở Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Long An, Tiền Giang, An Giang, Kiên Giang đã từng bước giảm nhiệt sau những lần đối thoại với công dân. Tỉnh An Giang với hàng chục vụ việc tồn đọng, qua hàng chục năm vẫn bế tắc không có hướng ra vì nhiều nguyên nhân, Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Chiến Bình cùng cán bộ Cục III xuống làm việc 4 lần với lãnh đạo UBND tỉnh để thống nhất hướng giải quyết đúng lý hợp tình. Sau đó, tại buổi đối thoại ngày 16/11/2012, với tinh thần dân chủ, công khai, một số hộ dân đã “mừng đến rơi nước mắt” khi vụ KN kéo dài hàng chục năm với bao oan trái đã được lãnh đạo TTCP và UBND tỉnh An Giang lắng nghe, thống nhất hướng giải quyết hợp tình, thấu lý, đúng pháp luật.
Nói những chuyến đi đối thoại tại cơ sở và phản hồi từ thực tiễn của lãnh đạo các địa phương và người dân, với phong thái điềm tĩnh, Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Chiến Bình khẳng định: “Trong hai cuộc kháng chiến, chúng ta dựa vào dân để đánh thắng kẻ thù xâm lược, giải phóng đất nước. Nay, trong thời kỳ xây dựng đất nước có phát sinh KN của người dân thì mỗi cán bộ phải tìm hiểu vì sao người dân gửi đơn KN, đi KN,TC vượt cấp. Có những trường hợp được nhiều đoàn thanh tra xem xét, giải quyết nhưng người dân vẫn chưa đồng tình. Vì vậy, chúng ta phải suy nghĩ và đánh giá đúng nguyên nhân để có giải pháp tốt nhất. Cách làm của TTCP thực hiện thời gian qua tại phía Nam tuy không mới nhưng phù hợp với đặc thù KN,TC liên quan đến lịch sử pháp luật nhà đất, đáp ứng được nhu cầu của người dân, được dư luận đồng tình, ủng hộ. Những kết quả ban đầu của cách làm “gần dân, hiểu dân để giải quyết quyền lợi hợp pháp cho dân” đã góp phần ổn định an ninh chính trị, tạo môi trường thuận lợi cho việc triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của khu vực phía Nam.
Ngọc Giang (www.thanhtra.com.vn)