Với chủ đề nêu trên, nội dung buổi tọa đàm hướng tới việc làm rõ bản chất của hoạt động thanh tra chuyên ngành và kiểm tra chuyên ngành, vai trò hoạt động của thanh tra và kiểm tra chuyên ngành trong quản lý Nhà nước. Phân biệt thanh tra chuyên ngành và kiểm tra chuyên ngành theo quy định của pháp luật hiện hành về tổ chức, hình thức thực hiện, mục đích; những vấn đề đặt ra từ thực tế hoạt động thanh tra chuyên ngành và kiểm tra chuyên ngành.
Theo TS Đinh Văn Minh, Viện trưởng Viện Khoa học Thanh tra, phạm trù khái niệm thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc ngành, lĩnh vực đó. Kiểm tra chuyên ngành là một hoạt động rất khó hiểu, đặc biệt là trong vấn đề hải quan, thuế, y tế, nông nghiệp, xây dựng, kiểm tra dược… khi nào kiểm tra, khi nào thanh tra cũng cần phải được xác định.
Theo đại diện thanh tra Bộ Xây dựng, ngành Xây dựng được quy định là hoạt động thanh tra chuyên ngành theo Luật Thanh tra và được phân biệt thành 2 lĩnh vực là thanh tra xây dựng và kiểm tra trật tự xây dựng. Trong thanh tra chuyên ngành chức năng chủ yếu là thanh tra xây dựng chứ không có chức năng quản lý trật tự xây dựng. Do đó, để phân biệt được đâu là thanh tra xây dựng cần dựa vào hoạt động đối tượng thanh, kiểm tra; phương thức tiến hành, thời gian theo quy định của Luật thanh tra; thời hạn thanh tra để phân biệt.
Phát biểu tại tọa đàm, đại diện Cục Hải quan Hà Nội cho biết, ngành Hải quan có 2 lĩnh vực là thanh tra chuyên ngành và kiểm tra nội bộ. Thanh tra chuyên ngành của hải quan là lập kế hoạch thanh tra doanh nghiệp khi phát hiện ra vi phạm về giá, về thuế... Kiểm tra nội bộ là cấp trên kiểm tra cấp dưới, tổng cục kiểm tra cục, cục kiểm tra chi cục. Vì vậy việc phân biệt giữa bản chất của hoạt động thanh tra và kiểm tra chuyên ngành được thực hiện ngoài các công chức thanh tra, còn được thực hiện với các công chức được giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành.
Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, đơn vị này là thuộc thanh tra chuyên ngành. Song trên thực tế, gần như các hoạt động đều mang bản chất kiểm tra nhiều hơn, ví dụ như việc kiểm tra tôm bơm hóa chất, kiểm tra an toàn thực phẩm... Mỗi lần kiểm tra như vậy không thể thực hiện theo đúng quy trình, định theo luật là xây dựng kế hoạch thanh tra, duyệt, công bố quyết định thanh tra và thời hạn cũng không theo đúng quy định./.
(Theo www.thanhtra.gov.vn)