Theo Thanh tra Chính phủ, các vụ việc khiếu nại, tố cáo của công dân có liên quan đến trách nhiệm của Tòa án nhân dân các cấp từ năm 2013 và quý 1/2014 cho thấy, tại Trụ sở tiếp công dân Trung ương Đảng và Nhà nước tại Hà Nội và T.P Hồ Chí Minh đã tiếp và xử lý 2.342 lượt công dân khiếu nại vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án. Trong đó, có 900 lượt công dân đến Trụ sở khiếu nại liên quan đến tòa án, chủ yếu là việc không nhất trí với nội dung bản án, quyết định của Tòa án; 1.442 lượt công dân khiếu nại các vụ việc hành chính, đã được cơ quan hành chính giải quyết hết thẩm quyền nhưng công dân không nhất trí tiếp tục khiếu nại, nay thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án, Trụ sở đã hướng dẫn công dân khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Tại các địa phương, có 125 vụ việc có liên quan đến trách nhiệm của Tòa án Nhân dân các cấp, trong đó có 70 vụ việc công dân khởi kiện ra tòa án và được thụ lý để xét xử, nhưng dân vẫn khiếu kiện đến cơ quan hành chính. Ngoài ra, trong 528 vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài theo Kế hoạch 1130 thì có 8 vụ việc khiếu kiện có liên quan đến Tòa án. Nội dung khiếu nại hành chính có liên quan đến Tòa án phần lớn là các vụ việc có liên quan đến đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất; tranh chấp đất đai, nhà ở; đòi lại đất đai, nhà ở…
Tại cuộc họp, đại diện TTCP đã trình bày những vướng mắc trong quá trình giải quyến khiếu kiện của công dân, trong đó, việc các cơ quan hành chính đã giải quyết khiếu nại hết thẩm quyền, nay công dân tiếp tục khiếu nại đến cơ quan hành chính và khởi kiện tại tòa án nhưng phần lớn các vụ việc này đã hết thời hiệu khởi kiện tại tòa án theo quy định, nên tòa án không thụ lý; một số quy định của pháp luật còn bất cập, không thống nhất, nhiều vụ việc có quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 của UBND cấp tỉnh có nội dung thống nhất với quyết định giải quyết lần đầu của Chủ tịch UBND huyện. Khi công dân không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án, nhưng tòa án sẽ không thụ lý vì không thuộc trường hợp được quy định tại Điểm b, khoản 1, Điều 1 Nghị quyết số 02; trong một số trường hợp, tòa án tuyên hủy quyết định của cơ quan hành chính vì không đúng thẩm quyền, trình tự thủ tục, mà không xem xét và tuyên xử về nội dung của quyết định của cơ quan hành chính. TTCP đề nghị Tòa án Nhân dân tối cao nghiên cứu các vướng mắc để có biện pháp tháo gỡ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện quyền khởi kiện. Đồng thời, có giải pháp để xem xét, xử lý, giải quyết các vụ việc công dân khiếu nại, khởi kiện kéo dài nhiều năm…
Tại cuộc họp 2 bên thống nhất, nếu TTCP chuyển đơn liên quan đến bản án, tố tụng, quyết định của tòa án thì Tòa án sẽ thụ lý giải quyết và sẽ báo cáo kết quả giải quyết đến TTCP; về vấn đề nhận đơn thư khiếu nại liên quan đến bản án, tố tụng Tòa án đã quy về một mối là Phòng văn thư tiếp nhận đơn thư tại Tòa án. Về các vướng mắc, Tòa án Nhân dân tối cao sẽ tiếp thu và xem xét, bổ sung Nghị quyết 02/NQ-HĐTP.
Kết luận cuộc họp, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh và Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Trương Hòa Bình đã thống nhất về việc sẽ xây dựng quy chế phối hợp giữa hai bên để giải quyết khiếu nại của công dân liên quan đến khiếu kiện hành chính của Tòa án, đồng thời cần phải có đầu mối giữa hai bên để tổ chức giao ban định kỳ nhằm trao đổi thông tin, tình hình./.
Hoàng Linh (www.thanhtra.gov.vn)